بوجود آوردن یک استیبل کوین با استفاده از رمز ارزها خود پدیده بسیار جالبی است. قصد دارم در این نوشته نگاه کوتاهی به این نوع از کوین ها داشته باشم و قیاس کوتاهی هم با چالش های مرتبط در بانکداری سنتی انجام دهیم. این که با استفاده از یک رمزارز که خود دارای نوسان پذیری نسبتا بالایی است و قیمت ثابتی ندارد یک کوین دیگر بسازیم که دارای ارزش ثابتی در برابر یک فیات باشد قطعا بدون چالش و ابهام نیست و سوالات بسیاری هم درنحوه انجام این کار وجود خواهد داشت. در این بررسی معروف ترین استیبل کوین با پشتوانه رمز ارز یعنی کوین ضرب شده در Maker Dao با نام DAI رو مدنظر قرار خواهم داد.
خلاصه نحوه عملکرد این پروژه در ادامه آورده شده است ومیتوانید از لینک آورده شده در انتها به تفضیل نحوه عملکرد این پروتکل را بخوانید. شما رمز ارز وثیقه که هر دارایی مبتنی بر اتریوم است که گاورننس با ضرایب ریسک خاص آن دارایی قابلیت وثیقه نمودن آن را تایید کرده باشد را در یک در یک والت(vault) به صورت ذاتا غیر کاستودی قرار میدهید که تحت یک قرارداد هوشمند انجام شده و خودتان به آن دسترسی دارید به شرطی که مقادیر وثایق شما از مقدار داینامیک حد نقدشدن (لیکویید) کمتر نشود و پروتکل فقط در صورت کاهش از حد مذکور به آن دسترسی پیدا میکند. حالا با انجام وثیقه به مقداری که توسط الگوریتم تعیین میشود DAI به شما وام داده میشود(مینت میشود) و با همان DAI میتوانید رمزارزهای دیگه رو خرید کنید وقتی DAI و کارمزدهای مربوطه (کارمزد ثبات شبکه) را برگردانید، وثیقه شما آزاد شده و DAI های مینت شده توسط شما سوزانده میشود. درصورت کاهش ارزش وثایق شما از مقادیر مربوطه وثایق طبق قرارداد هوشمند لیکویید میشوند.با کاهش ارزش وثایق آن ها را در بازار آزاد به فروش میرسانند که طبیعتا اگر مقدار وثایق نسبت به حجم معاملات قابل توجه باشد این موضوع چرخه ایی ایجاد میکند که موج کاهش بیشتر ارزش وثایق و در نتیجه نیاز به فروش بیشتر و به اصلاح فایر سل خواهد شد و موجب افزایش فشار فروش در دارایی ها خواهد شد(چرخه معیوب).حالا با فروش وثایق شما DAI قرض گرفته شده برای شما خواهد بود و نیازی به برگرداندن آن ندارید.اگر ارزش فروش وثایق بیشتر از بدهی شما باشد مکانیزمی به عنوان reverse collateral auction وارد عمل میشود و مقادیر اضافه از وثایق را به والت فرد قرض گیرنده برگشت میدهد. اگر وثایق موجود کمتر از ارزش بدهی باشد آنگاه مقدار کمتر از بافر پروژه به عنوان کسری تامین میشود این بافر از جمع شدن مقادیر کارمزد ثبات شبکه به علاوه جریمه های دریافتی از لیکویید کردن دارایی والت های مستقرض پر میشود. نکته دیگری نیز اینجا وجود دارد و آن اینکه اگر مقادیر موجود در این بافر از مقدار خاصی (تعیین شده توسط گاورننس ) بیشتر شود از آن برای بازخرید DAI از بازار و کاهش کوین های در گردش استفاده میشود.
حالا اگر مقادیر بافر کمتر از مقادیر بدهی باشد کامیونیتی به عنوان آخرین ناجی (lender of last resort) مانند بانک های مرکزی وارد عمل شده و مقدار لازم را با استفاده از توکن حاکمیتی خود تامین میکنند و طبعا می بایست مقداری بیشتری از آن را مینت کنند و ارزش آن را کاهش دهند. و آن را در بازار بفروش برسانند تا مقدار کمبود وثیقه را تامین کنند.حالا یکی از نقاط قوت پروژه این هست که مکانیسم برای شکست الگوریتم پیش بینی کرده است.اگر یک سقوط وحشتناک اتفاق افتد و یا اگر همه دارندگان توکن پروژه (MKR) همه توکن ها رو بفروشند و سیستم کرش کند این مکانیزم وارد عمل شده همه DAI ها فریز میشود و هر‌کسی که دارای DAI هست میتواند میتواندآن را به نسبت به کل DAI های موجود در قبایل وثایق در سیستم نقد کند، احتمال زیاد در این نقطه برابری با دلار از بین خواهد رفت و کسانی که دای در قبال وثیقه در حال حاضر دارند وثایقشان را پس میگیرند. از منظر پروژه های کریپتویی این ساز و کار نسبتا خوب طراحی شده و دست کم چند پیش بنی شرایط بحرانی در آن نظر گرفته شده است که یکی دیگر از این شرایط بحران توقف اضطراری پروتکل در صورت حمله به گاورننس است. به طور کلی مکانیزم های کنترل ریسک خوب و کاملی در پروتکل بکار گرفته شده است و میتوانید برای بررسی همه آن ها به لینک مراجعه کنید.
با توجه به امکان رقیق شدن DAI و در نتیجه عدم حذف اثرات تورمی در صورت رقیق شدن و نرخ های استیکنگ حدود کمتر از ۸ درصدی کنونی برای DAI (در زمان نگارش ۵ درصد)و حتی امکان سقوط دارایی های پشتیبان DAI استفاده از یک استیبل کوین که ابزار سرمایه گذاری مناسبی به نظر نمیرسد و حتی مقداری ریسک در ذات ارزش آن وجود دارد باید دید انتظارات کاربران از این ارزها و ارزهای مشابه چه خواهد بود؟ البته باید توجه داشت که استیبل کوین ها و‌به طور کلی دیفای از منظر آزادی فعالیت های اقتصادی و حفظ حریم شخصی و عدم مداخله مستقیم دولت ها تا این لحظه بسیار جذاب هستند.
در این پروتکل جفت رمز ارزهای MKR و DAI در تقابل الاکلنگی با یکدیگر برای کارکرد درست شبکه با یکدیگر مبادله میشوند وقتی مکانیزم خاصی در پروتمل عمل کرده و میزان DAI مینت شده بالا رفته DAI با دریافت MKR مبادله میشود و برعکس، یعنی هرگاه MKR در گردش بالا رفته است مانند حالت پرداخت بدهی ناشی از کاهش شدید ارزش وثایق که با مینت شدن بیشتر MKR آن به آن پاسخ داده میشود با انباشت DAI به ازای جریمه لیکویید سازی و کارمزد ثبات شبکه وقتی از مقدار مشخصی عبور کرد اقدام به جمع آوری MKR و سوزاندن آن در جهت حفظ تعداد و ارزش آن خواهد شد.
ولی اگر یک استیبل کوین علاوه بر اثرات تورمی ارز پگ شده به آن (در اینجا دلار) به دلیل رقیق سازی در خود شبکه یا شکست شبکه به دلیل نوسان بالای رمز ارزهای پشتیبان داشته باشد در حالی که نرخ بهره قابل توجه بالاتری در استیکینگ به آن تعلق نمیگیرد، بجز مدیوم انتقال (بدون کمک شخص ثالث یا trustless ) بودن چه مزیتی دیگیری نسبت به یک فیات برای ما ایجاد کرده است؟ فرض کنیم که این پروژه بسیار خوب طراحی و پیاده سازی شده است ولی تورم دلار ذاتا در آن وجود دارد.تورم مضاعفی از مشکلات نگه داشت شبکه ممکن است در آن مستتر باشد و احتمال شکست شبکه در آن صفر نیست .حالا آخرین ناجی بجای بانک مرکزی، شبکه یا به اصلاح گاورننس است که ممکن است خطاهای مشابه با تصمیم گیران بانک مرکزی در هنگام تصمیم گیری برای اندازه گیری و مشخص کردن پارامترهای ریسک و یا مینت های جدید(هم ارز انتشار پول بی پشتوانه) برای هر یک از کوین ها مرتکب شود و نگاه آرمان شهری به این شبکه و شبکه های مشابه اشتباه خواهد بود. اساسا به نظر میرسد درنظر گرفتن DAI به عنوان یک استیبل کوین کار صحیحی نیست و می بایست DAI را یک وام با ازش ثابت دلاری با وثیقه رمز ارز دانست.
یکی از انگیزه ایجاد بیت کوین، عدم امکان خلق پول توسط دولت ها یا بانک های مرکزی و ایجاد تورم و کاهش ارزش پول مردم بوده است با توصیفی که از پروتکل Maker داریم، این انگیزه به نوعی زیر سوال رفته است. باید دید آیا میتوان استیبل کوینی ایجاد کرد که دو جنبه تورم (پگ شدن به یک فیات دارای تورم و تورم ناشی از رقیق شدن خود کوین یا کوین نظیر) را نداشته باشد و همچنین خود ارزش نسبتا ثابتی داشته باشد؟ مقتضی است در نوشته ای دیگر تمام روش های کنونی ایجاد استیبل کوین ها را بررسی کرده و امکان دریافت پاسخ این پرسش مهم را درنظر بگیریم و همچنین تمام سازو کارهای کنترل ریسک پروتکل maker و پروتکل های مشابه را به دقت بررسی نماییم.